Procedure


Wie kan er een aanvraag indienen en binnen welke termijn?

Je kan een aanvraag voor een advies of een beslissing indienen op voorwaarde dat:

  • ofwel de arbeidsrelatie nog niet is begonnen;
  • ofwel binnen een termijn van één jaar na de aanvang van de arbeidsrelatie;
  • ofwel binnen een termijn van één jaar nadat er zich een nieuw element voordoet in de arbeidsrelatie;
  • ofwel tot en met 31 december 2023 voor wat de platformwerkers en platformexploitanten betreft waarop het vermoeden van arbeidsrelatie uit artikel 337/3 Arbeidsrelatieswet van toepassing is.

Ten slotte is het ook zo dat wanneer er voor de sector, de beroepscategorie of het beroep een koninklijk besluit bestaat dat een vermoeden van arbeidsrelatie instelt, de partijen gezamenlijk een aanvraag kunnen doen binnen een termijn van één jaar vanaf de inwerkingtreding van dat koninklijk besluit.

Overzicht van koninklijke besluiten

Hoe moet je een aanvraag indienen?

Maak gebruik van het aanvraagformulier (.pdf), vul dit volledig in en onderteken het.

Voor bepaalde economische sectoren is er een aparte bijlage bij het aanvraagformulier:

Je kan het formulier op één van de volgende wijzen aan de Commissie bezorgen:

  1. Versturen per mail naar het mailadres van de Commissie (je krijgt een ontvangstbewijs): CAR-CRT@minsoc.fed.be

  2. afgifte aan het onthaal van de FOD Sociale Zekerheid (je krijgt een ontvangstbewijs)

    FOD Sociale Zekerheid
    Administratief Centrum Kruidtuin
    Finance Tower
    DG Juridische Expertise
    Kruidtuinlaan 50
    1000 Brussel

  3. aangetekende verzending per post naar het volgende adres:

    Administratieve Commissie ter regeling van de arbeidsrelatie 
    DG Juridische Expertise
    Kruidtuinlaan 50, bus 135 
    1000 Brussel.

Wat is het verschil tussen een advies en een beslissing?

Er bestaan twee verschillende procedures: het advies en de rulingbeslissing.

Je kiest vrij welke procedure je wenst te gebruiken. Elke procedure heeft zijn eigen kenmerken. De adviesprocedure is meer vrijblijvend en bindt de overheidsinstellingen en de socialeverzekeringsfondsen voor zelfstandigen niet. Deze procedure is ook niet tegensprekelijk: wanneer je als enige partij een aanvraag indient dan wordt de andere partij niet bij de procedure betrokken. Het is wel zo dat, wanneer de Commissie niet akkoord gaat met het door jou gekozen statuut, je als aanvrager wel de andere partij op de hoogte moet brengen van dit advies.

De beslissingsprocedure daarentegen bindt de overheidsinstellingen die zetelen in de Commissie wel, net als de socialeverzekeringsfondsen voor zelfstandigen. De procedure is ook tegensprekelijk: de andere partij wordt altijd op de hoogte gebracht van de aanvraag en zij wordt uitgenodigd om tussen te komen in de procedure. Tegen de beslissing die in deze procedure genomen wordt door de Commissie kan je beroep aantekenen bij de arbeidsrechtbank.

Lees meer over het verschil tussen de adviesprocedure en de beslissingsprocedure (.pdf)

Ontvankelijkheidsvoorwaarden: wanneer zal de Commissie een advies kunnen geven of een beslissing kunnen nemen, en wanneer niet ?

De Administratieve Commissie heeft tot taak adviezen te geven en beslissingen te nemen over de kwalificatie van een arbeidsrelatie. Zij beoordeelt dus of iemand werknemer of zelfstandige is. De Commissie kan echter geen advies geven en geen beslissing nemen:

  • wanneer op het ogenblik van het indienen van de aanvraag een administratief of een strafrechtelijk onderzoek met betrekking tot de aard van de arbeidsrelatie lopende is, bijvoorbeeld naar aanleiding van een klacht bij een sociale inspectiedienst.

  • wanneer er met betrekking tot de kwalificatie van de arbeidsrelatie reeds een gerechtelijke procedure loopt bij de arbeidsgerechten, of wanneer de arbeidsrechtbank of het arbeidshof zich hierover reeds definitief heeft uitgesproken.

Bovendien moet, bij een vraag om een beslissing, de arbeidsrelatie nog steeds bestaan op het moment dat het verzoek door de Commissie wordt onderzocht.

In het geval de Commissie geen advies kan geven of geen beslissing kan nemen, zal zij je aanvraag niet ontvankelijk verklaren.

Op welke manier beoordeelt de Commissie de aard van de arbeidsrelatie?

De Commissie oordeelt op basis van:

  1. de informatie vervat in het aanvraagformulier. Vul het aanvraagformulier dus correct en volledig in.

  2. de stukken die bij het aanvraagformulier worden gevoegd. Voeg dus zeker alle relevante stukken in verband met de (beoogde) arbeidsrelatie, in het bijzonder de eventuele schriftelijke overeenkomst, of het project of model ervan.

Indien de Commissie van oordeel is dat de informatie onvolledig is, of wanneer zij vindt dat bepaalde stukken ontbreken, dan kan de Commissie deze informatie of deze stukken alsnog opvragen.

Eens de Commissie over alle informatie en stukken beschikt, gaat zij tijdens een zitting over tot bespreking en beoordeling van het dossier. Deze zitting is niet openbaar.

 

De Commissie beslist bij meerderheid van stemmen.

Op welke criteria baseert de Commissie zich?

Een werknemer werkt onder het gezag van een werkgever, terwijl een zelfstandige niet onder het gezag van een andere persoon werkt.

De aan- of afwezigheid van gezag wordt beoordeeld aan de hand van 4 algemene criteria:

  • de wil van de partijen
    Het gaat om de wil van de partijen zoals ze in de overeenkomst is uitgedrukt, op voorwaarde dat die wil overeenstemt met de concrete uitvoering van de arbeidsrelatie.

  • de vrijheid van organisatie van de werktijd
    Kenmerkend voor een zelfstandige is dat hij zelf beslist wanneer het werk wordt uitgevoerd en dat hij niet aanwezig moet zijn volgens een werktijdregeling die in een onderneming is vastgelegd.

    Daarentegen zijn een verplichte en dwingende werktijdregeling, niet vrij verlof- en vakantiedagen kunnen bepalen, de verplichting te prikken en de plicht om afwezigheden te verantwoorden kenmerkend voor werknemers.

    Het is belangrijk te weten dat bij de beoordeling van een arbeidsrelatie altijd rekening gehouden moet worden met de eigen kenmerken van de concrete arbeidsrelatie. Zo kunnen bepaalde beperkingen aan de vrijheid om de werktijd te organiseren het gevolg zijn van commerciële of organisatorische verplichtingen. Bijvoorbeeld een handelaar die werkt in een handelsgalerij die enkel open is tijdens bepaalde uren of het invullen van timesheets met het oog op facturatie. Dergelijke elementen wijzen op zichzelf nog niet op de aanwezigheid van gezag.

  • de vrijheid van organisatie van het werk
    De precieze omschrijving van de uit te voeren taken, het bestaan van precieze onderrichtingen en van beslissingen van een hiërarchische meerdere zijn aanwijzingen van het bestaan van gezag.

    Let wel, dat belet niet dat er ook binnen een zelfstandige samenwerking algemene onderrichtingen, verplichtingen en richtlijnen kunnen zijn, die het gevolg zijn van de aard van de uitgeoefende activiteit of die nodig zijn om het vastgestelde resultaat te verwezenlijken. Dergelijke elementen wijzen op zichzelf nog niet op de aanwezigheid van gezag.

  • de mogelijkheid om een hiërarchische controle uit te oefenen
    De onderwerping aan een hiërarchische controle en bijgevolg de blootstelling aan interne sancties, wijzen op gezag. Dat kan bijvoorbeeld blijken uit een rapporteringsplicht over de uitvoering van de taken, sancties die zijn opgenomen in de overeenkomst of negatieve gevolgen (ook al worden die niet uitdrukkelijk benoemd als sanctie) wanneer de instructies over de organisatie van het werk niet worden nagekomen.

    Die controle moet niet daadwerkelijk worden uitgeoefend. Het volstaat dat die mogelijkheid bestaat.

    Een controle op basis van deontologische regels, zoals bijvoorbeeld de deontologische controle die de Orde van Advocaten uitoefent op advocaten, verhindert niet dat het gaat om een zelfstandige.

    Niet elke instructie en controle wijst op gezag. Ook binnen een zelfstandig samenwerkingsverband moeten praktische afspraken worden gemaakt in verband met de organisatie, de aard en de omvang van het uit te voeren werk.

Elk van die criteria heeft apart genomen geen doorslaggevende waarde. De relevantie van elk element en de waarde die eraan toegekend wordt, wordt beoordeeld in functie van de concrete arbeidsrelatie. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk dat een zelfstandige over een grote mate van vrijheid beschikt in de organisatie en praktische uitvoering van het werk, maar toch zijn tijdsgebruik moet verantwoorden aan zijn opdrachtgever. In dit voorbeeld,  belet dat laatste element op zich niet dat we wel degelijk met een zelfstandige te maken hebben.

Wanneer uit de concrete uitoefening van de arbeidsrelatie blijkt dat er voldoende elementen aanwezig zijn die onverenigbaar zijn met de gekozen kwalificatie van werknemer of zelfstandige, dan wordt de arbeidsrelatie geherkwalificeerd.

In een aantal sectoren geldt er een vermoeden van werknemer of zelfstandige, naargelang een aantal specifieke criteria is vervuld. De kwalificatie op basis van dat vermoeden (werknemer of zelfstandige), kan eventueel nog worden gewijzigd door een beoordeling aan de hand van de 4 algemene criteria.

Zal de Commissie mij of de andere partij horen?

Er bestaat geen verplichting voor de Commissie om de aanvrager of de partijen bij de (beoogde) arbeidsrelatie te horen.

Beslissingen worden wel slechts genomen na een tegenspraak. Dit houdt in dat alle partijen betrokken bij de arbeidsrelatie zullen worden ingelicht en bijgevolg informatie kunnen verschaffen en stukken kunnen voorleggen aan de Commissie.

Je kan steeds vragen dat de Commissie de partijen hoort.

Het kan ook gebeuren dat de Commissie ambtshalve beslist dat het nuttig is de partijen te horen. Je krijgt hiervoor dan een uitnodiging.

Een hoorzitting gebeurt ofwel op de zetel van de Commissie, ofwel via videoconferentie. Tijdens die zitting kan je je laten bijstaan of vertegenwoordigen door een advocaat of elke andere persoon met een volmacht daartoe.

Binnen welke termijn neemt de Commissie een beslissing?

De Commissie beslist binnen de drie maanden volgend op de datum van indiening van de aanvraag.

De beslissingstermijn wordt verlengd wanneer de Commissie bijkomende inlichtingen opvraagt, met name met het aantal dagen tussen het verzoek tot bijkomende inlichtingen en de ontvangst ervan.

Aan wie brengt de Commissie haar advies of haar beslissing ter kennis?

De Commissie brengt enkel de aanvrager(s) op de hoogte van haar advies. Dit gebeurt per aangetekende brief.

De aanvrager die een advies ontvangt dat een herkwalificatie van de arbeidsrelatie inhoudt, moet dit advies binnen een termijn van 30 dagen per zelf per aangetekende brief ter kennis brengen van de andere partij bij de arbeidsrelatie.

Hou er rekening mee dat deze kennisgeving een nieuwe termijn van één jaar doet lopen binnen dewelke de andere partij, of de partijen gezamenlijk, de Commissie kunnen verzoeken een beslissing te nemen.

De Commissie brengt alle partijen betrokken bij de arbeidsrelatie op de hoogte van een beslissing. Dit gebeurt per aangetekende brief.

Binnen een termijn van één maand volgend op de kennisgeving van de beslissing aan de betrokken partijen, stuurt de Commissie haar beslissing ook naar de instellingen die in de administratieve Commissie vertegenwoordigd zijn. Dit geldt niet voor adviezen.

De Commissie publiceert elk advies en elke beslissing op geanonimiseerde wijze op haar website.

Overzicht van alle adviezen en beslissingen

Wat zijn de (rechts)gevolgen van de advies of de beslissing van de Commissie?

Een advies van de Commissie is slechts raadgevend.

Een beslissing van de Commissie is bindend voor:

  • de FOD Sociale Zekerheid,
  • de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg,
  • de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ),
  • het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ),
  • de sociale verzekeringsfondsen voor zelfstandigen

Let wel op, een beslissing is niet langer bindend wanneer de voorwaarden betreffende uitvoering van de arbeidsrelatie achteraf werden gewijzigd of wanneer blijkt dat de partijen onvolledige of onjuiste inlichtingen verschaften bij hun aanvraag.

Wat als de Commissie in het bijzonder beslist om de arbeidsrelatie te herkwalificeren (van zelfstandige naar werknemer, of omgekeerd)?

Een beslissing tot herkwalificatie geldt enkel voor de toekomst.

De Commissie stuurt de beslissing door naar de RSZ en naar het RSVZ. Deze instellingen zullen op basis hiervan de nodige regularisaties verzoeken en/of uitvoeren.

Hou er wel rekening mee dat een werkgever zich in beginsel zelf moet aansluiten bij de RSZ en aangifte moet doen van de arbeidsprestaties en de lonen van een werknemer. Een zelfstandige moet zich zelf aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen. Een laattijdige aansluiting of aangifte kan in beide gevallen aanleiding geven tot bijdrageopslagen en sancties.

Kan je na een advies nog een beslissing van de Commissie bekomen?

Ja, zolang er nog steeds is voldaan de voorwaarden en termijnen om een beslissing te kunnen nemen, kan de Commissie ook na een advies over een arbeidsrelatie een beslissing nemen over diezelfde arbeidsrelatie.

Indien de andere partij bij een arbeidsrelatie je per aangetekende brief op de hoogte bracht van een advies van de Commissie, dan beschik je over een nieuwe termijn van één jaar om aan de Commissie te vragen hierover een beslissing te nemen.

Wat als ik het niet eens ben met de beslissing van de Commissie?

Je kan binnen de maand die volgt op de kennisgeving van de beslissing beroep aantekenen bij de arbeidsrechtbank.

Je kan bij de arbeidsrechtbank een beroep instellen met een dagvaarding of een verzoekschrift op tegenspraak. Vind de bevoegde arbeidsrechtbank

Voor de rechtbank kunt u in persoon verschijnen of u laten vertegenwoordigen door een advocaat. U mag u ook laten vertegenwoordigen door uw echtgeno(o)t(e), wettelijk samenwonende partner, een bloed- of aanverwant met een schriftelijke volmacht en speciaal door de rechter toegelaten of een afgevaardigde van een representatieve organisatie die een schriftelijke volmacht heeft.

Wordt de beslissing van de Commissie geschorst als ik beroep aanteken?

Nee, maar je kan de rechtbank in elke stand van het geding vragen om de beslissing van de Commissie te schorsen totdat zij definitief uitspraak heeft gedaan over de zaak. Dit verzoek moet je schriftelijk richten aan de griffie van de rechtbank, in zoveel exemplaren als er partijen zijn plus één.